ΕΝΟΡΙΑΚΟ ΕΡΓΟ

---

Θ Ε Μ Α : “ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΔΙΩΓΜΟΥΣ ΣΤΗ ΔΟΞΑ - ΚΑΤΑΚΟΜΒΕΣ ΑΓΙΑ ΣΟΦΙΑ”

Δεν υπάρχει πουθενά στο κόσμο λαός που να είναι άθρησκος. Όλοι οι λαοί, από την αρχαία εποχή χτίζουν ναούς και λατρεύουν το Θεό που πιστεύουν. Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν για ναούς τους παρθενώνες, οι Ινδοί τις παγόδες, οι Εβραίοι τις συναγωγές και οι Τούρκοι τα τζαμιά. Και οι χριστιανοί έχουν και αυτοί τους δικούς τους ναούς. Μέσα σ’ αυτούς προσφέρεται η λατρεία στον αληθινό Θεό. Αλλά πρέπει να ξέρουμε ότι στα πρώτα χρόνια της διαδόσεως του χριστιανισμού, δεν υπήρχαν ναοί. Κι’ αν οι πρώτοι χριστιανοί ήθελαν να χτίσουν ναούς, οι ειδωλολάτρες δεν τους άφηναν. Που λάτρευαν λοιπόν τον αληθινό Θεό; Τον λάτρευαν μέσα στα σπίτια. Ένα ευρύχωρο δωμάτιο το χρησιμοποιούσαν για τη θεία λατρεία. Έτσι το σπίτι γινόταν εκκλησία, η κατ’ οίκον εκκλησία.
Αλλά στην εποχή των φοβερών διωγμών, οι χριστιανοί ούτε μέσα στα σπίτια δεν μπορούσαν να λατρεύσουν το Θεό. Κατάσκοποι τους παρακολουθούσαν. Και αλίμονο στο σπίτι εκείνο που ανακάλυπταν ότι μάζευε τους χριστιανούς για να προσευχηθούν και να λατρεύσουν το Θεό. Έβαζαν φωτιά και τόκαιγαν. Γι’ αυτό την εποχή εκείνη οι χριστιανοί αναγκάζονταν να φεύγουν απ’ τις πόλεις, να περπατούν χιλιόμετρα και μέσα στα βουνά, μέσα στις οπές της γης, μέσα σε σπηλιές, εκεί να μαζεύονται, να τελούν τη θεία λειτουργία και να λατρεύουν το Θεό. Στους βίους των αγίων διαβάζουμε ένα συγκινητικό παράδειγμα. Είναι το παράδειγμα των επτά νέων της Εφέσου, που γιορτάζει η Εκκλησία μας στις 4 Αυγούστου. Οι νέοι αυτοί ζούσαν στην εποχή του φοβερού διωγμού του Δεκίου. Για να μη συλληφθούν, βγήκαν έξω από την πόλη, βρήκαν μία σπηλιά, μπήκαν μέσα, έφραξαν την είσοδο, έκαναν την προσευχή τους και κουρασμένοι καθώς ήταν κοιμήθηκαν. Όταν όμως ξύπνησαν και βγήκαν έξω από την σπηλιά, κατάλαβαν πως είχαν περάσει περίπου διακόσια χρόνια! Είχε γίνει θαύμα. Ο Θεός έδωσε στους νέους αυτούς ένα τόσο μεγάλο ύπνο, ώστε να ξυπνήσουν όταν ο διωγμός είχε πάψει.
Στις σπηλιές οι αρχαίοι χριστιανοί λάτρευαν το Θεό. Στη Ρώμη δε οι χριστιανοί λάτρευαν το Θεό στις κατακόμβες. Και τι ήταν οι κατακόμβες; Οι χριστιανοί της Ρώμης καταδιώκονταν σκληρά από τους ειδωλολάτρες αυτοκράτορες. Για να προφυλαχθούν απ’ αυτούς, έσκαψαν βαθειά τη γη, άνοιξαν στοές υπόγειες σαν τις γαλαρίες του σιδηροδρόμου η καλύτερα σαν τις γαλαρίες των λιγνιτωρυχείων, κατά πρώτο λόγο για να ενταφιάζουν τους χριστιανούς, λόγω απαγορεύσεως του Ρωμαϊκού κράτους να θάπτονται οι χριστιανοί στα κοινά νεκροταφεία, και εκεί έκαναν τις λατρευτικές τους συνάξεις. Αλλά οι στοές αυτές είχαν πολύ μάκρος και αλλού οι στοές στένευαν τόσο, ώστε με δυσκολία να περνάει άνθρωπος, αλλού πάλι γινόντουσαν πλατειές και σχημάτιζαν μικρές αίθουσες, σαν το χώρο μικρής εκκλησίας. Σ’ αυτούς τους μικρούς υπογείους χώρους μαζεύονταν κρυφά οι χριστιανοί και τελούσαν τη Θεία Λειτουργία και κοινωνούσαν τα άχραντα μυστήρια. Σκοτάδι μέσα στις κατακόμβες. Ανοιγμένοι φεγγίτες στην οροφή των στοών άφηναν να έρχεται λίγο φως. Λυχνάρια με λάδι άναβαν και σκόρπιζαν και αυτά λίγο φως και δημιουργούσαν μια κατανυκτική ατμόσφαιρα. Δεξιά και αριστερά στα τοιχώματα των στοών άνοιγαν οπές (τρύπες), και εκεί έθαβαν τους κεκοιμημένους, έθαβαν τα σώματα των χριστιανών που μαρτυρούσαν. Στις πλάκες που έφραζαν τα στόματα των τάφων έγραφαν το όνομα του μάρτυρος και την ημερομηνία του μαρτυρίου. Χιλιάδες οι πλάκες αυτές. Αλλά σε καμιά δεν υπήρχε η λέξη “απέθανε”. Σ’ όλες έβλεπαν γραμμένο: “εκοιμήθη εν Κυρίω”. Αυτό έδειχνε πόσο βαθιά πίστευαν οι χριστιανοί της εποχής εκείνης στην ανάσταση των νεκρών. Πίστευαν ότι ο θάνατος δεν είναι το τέλος, δεν είναι η εξαφάνιση του ανθρώπου, αλλά ένας ύπνος, σαν τον ύπνο εκείνο που εκοιμήθηκαν μέσα στην σπηλιά της Εφέσου οι επτά νέοι που αναφέραμε πάρα πάνω. Αυτό κήρυττε και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός: “ο ύπνος, έλεγε, είναι ένας μικρός θάνατος και ο θάνατος είναι ένας μεγάλος ύπνος”.
Και όχι μονάχα οι επιγραφές των τάφων, αλλά και όλα όσα γράφονταν και ζωγραφίζονταν πάνω στους τάφους και στα άλλα μέρη των κατακομβών φανέρωναν την μεγάλη πίστη των χριστιανών της εποχής εκείνης. Χρειαζόταν πίστη για να σηκώνονται τη νύκτα, να περνούν από τους δρόμους της Ρώμης, να βγαίνουν έξω και να κατεβαίνουν μέσα στις κατακόμβες και εκεί να λατρεύουν το Θεό. Από πάνω τους οι ειδωλολάτρες διασκέδαζαν και έκαναν κάθε λογής ασχήμιες, αλλά οι χριστιανοί κάτω στις κατακόμβες μακριά απ’ τα μάτια του κόσμου ζούσαν τη δική τους ζωή. Όποιος θα κατέβαινε κάτω στις κατακόμβες και θα έβλεπε με ποια πίστη παρακολουθούσαν τη Θεία Λειτουργία και κοινωνούσαν τα άχραντα μυστήρια, θάλεγε: “εδώ πράγματι λατρεύεται ο Θεός”.
Ήταν ασφαλισμένοι οι χριστιανοί μέσα στις κατακόμβες; Όχι πάντοτε. Κατάσκοποι των ειδωλολατρών παρακολουθούσαν τους χριστιανούς, κι’ αν ανακάλυπταν την είσοδο της κατακόμβης έμπαιναν μέσα και του θανάτωναν όπως ήταν μαζεμένοι για τη Θεία Λειτουργία, η άναβαν φωτιές και τους έκαιγαν.
Τριακόσια τριάντα χρόνια βάσταξε αυτή η κατάσταση. Ο Μέγας Κωνσταντίνος, με το γνωστό Διάταγμα των Μεδιολάνων το 313 μ.χ., επέτρεψε στους χριστιανούς την ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών τους δικαιωμάτων. Από τότε άρχισε και το χτίσιμο χριστιανικών ναών, στο οποίο βοήθησε πάρα πολύ τόσο ο αυτοκράτορας όσο και η χριστιανή μητέρα του Αγία Ελένη.
Στην Κωνσταντινούπολη ο Μ. Κωνσταντίνος, έχτισε ένα ναό επ’ ονόματι της Σοφίας του Θεού. Δεν ήταν στην αρχή μεγάλος. Αλλά στο Ναό αυτό κήρυξε ο άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, καθώς και ο μεγαλύτερος κήρυκας όλης της χριστιανοσύνης, ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Αλλ’ όταν η βασίλισσα Ευδοξία εξόρισε το Χρυσόστομο, ο λαός, αγανακτισμένος γιατί στερήθηκε τον αληθινό ποιμένα και διδάσκαλό του, έβαλε φωτιά να κάψει το ναό.
Αργότερα χτίστηκε πιο μεγαλοπρεπής ο ναός της Αγίας Σοφίας. Τον έκτισε ο δραστήριος αυτοκράτορας του Βυζαντίου, ο Ιουστινιανός.
Στην μεγαλοπρέπεια του ναού συνετέλεσε το αριστουργηματικό και μοναδικό στο κόσμο αρχιτεκτονικό σχέδιό του, αλλά και οι εσωτερικές διακοσμήσεις του, που με μεγάλη τέχνη είχαν επιμεληθεί διάσημοι τεχνίτες. Έλαμπε ο ναός από όμορφα κιονόκρανα, από ασήμι, από χρυσάφι, από μωσαϊκά, από χιλιάδες καντήλια, από πολύχρωμα μάρμαρα με τα οποία είναι ντυμένοι οι τοίχοι. Πέντε χρόνια και δέκα μήνες χρειάστηκαν για να χτιστεί ο ναός. Τα εγκαίνια έγιναν στις 27 Δεκεμβρίου του 537. Λέγεται, πως όταν μπήκε μέσα στο ναό ο Ιουστινιανός και είδε τη μεγαλοπρέπειά του, από το θαυμασμό του φώναξε: “Νενίκηκά σε, Σολομών”.
Στο ναό αυτό 900 χρόνια και περισσότερο γινόντουσαν η Θεία Λειτουργία και οι άλλες ιερές ακολουθίες. Στο ναό αυτό λειτουργούσε ο Πατριάρχης, γινόταν η στέψη του βασιλέως και ψάλλονταν δοξολογίες για τις νίκες των βυζαντινών στρατευμάτων κατά των βαρβάρων. Στο ναό αυτό ήρθαν και αντιπρόσωποι του τσάρου της Ρωσίας και εντυπωσιάστηκαν τόσο, ώστε όταν γύρισαν στην πατρίδα τους, είπαν στον τσάρο πως όχι άνθρωποι αλλά άγγελοι λειτουργούν στο ναό της Αγίας Σοφίας, και ότι και οι Ρώσοι πρέπει να εκλέξουν σαν θρησκεία τους τη θρησκεία του Χριστού.
Αλλά ήρθε η μέρα που για τελευταία φορά χτύπησαν οι καμπάνες της Αγίας Σοφίας και έγινε η Θεία Λειτουργία . Ήταν 29 Μαΐου του 1453. Η Κωνσταντινούπολη, το καύχημα του χριστιανικού κόσμου έπεσε στα χέρια των βαρβάρων
Ο χριστιανικός ναός, περνώντας μέσα από όλες αυτές τις ιστορικές περιόδους, απέκτησε το οριστικό αρχιτεκτονικό σχήμα του με το αντίστοιχο θεολογικό υπόβαθρό του. Σήμερα θαυμάζουμε μεγαλοπρεπείς ναούς, μεγάλης χωρητικότητας μέσα στους οποίους οι ορθόδοξοι χριστιανοί λατρεύουν το Θεό και τελούν τα ιερά μυστήρια.

Για επικοινωνία μαζί μας :
Τηλέφωνο : +30-210-9712456
Φαξ : +30-210-9712456
Ταχυδρομική διεύθυνση : πλατεία Αγ. Δημητρίου, 173 43 – Αγ. Δημήτριος
Ηλεκτρονική διεύθυνση : inad.dad@dad.com